ĐÙA VỚI TỬ THẦN?
Thần sa còn có nhiều tên gọi khác như chu sa, đơn sa. Thần sa là một trong những thành phần làm nên bài thuốc An cung ngưu hoàng lâu nay được xem là sản phẩm phòng chống và điều trị tai biến mạch máu não bậc nhất của y học cổ truyền (vừa qua các cơ quan chức năng phát hiện trong An cung ngưu hoàng có chứa hàm lượng kim loại độc như chì, thủy ngân, thạch tín… gấp hàng nghìn lần cho phép-PV).
Trong Từ điển động vật và khoáng vật làm thuốc, TS sinh học Võ Văn Chi ghi thần sa hay chu sa "có nguồn gốc nhiệt dịch, có trong các mỏ Hg và Hg - Sb, đôi khi có trong các mạch thạch anh chứa vàng, thường gặp trong các mạch không sâu và ở những dạng thấm trong đá, thường biểu hiện dưới dạng khối, bột, hạt, vết bám và có khi dạng kim nhỏ".
Theo TS Võ Văn Chi, thần sa là khoáng vật quặng duy nhất của thủy ngân. Người ta phân biệt chu sa thường ở thể bột đỏ, còn thần sa thành khối óng ánh, to nhỏ không nhất định, màu đỏ hay đỏ tươi. Theo ông Bùi Văn Cứ (Hội Hóa học TP HCM), thành phần chủ yếu của thần sa là sulfur thủy ngân HgS, thường lẫn một số tạp chất khác như thư hoàng, quặng phosphat, nhựa đường, selen… Thần sa bay hơi dưới tác dụng của lửa củi.
Đông y ghi: thần sa có vị ngọt, hơi hàn, có tác dụng an thần, trấn kinh, giải độc, chống co giật mạnh và kéo dài giấc ngủ. Với đặc tính ấy, thần sa thường được dùng trị điên giản, kinh phong, tâm phiền mất ngủ, ngủ hay mê, giật mình, trẻ con khóc đêm, trúng độc, lở ngứa, ghẻ nấm. Dùng uống trong, với liều 0,30 đến 1g một ngày dưới dạng bột hay thuốc viên hoặc hấp với tim lợn cho ăn. Dùng ngoài tán bột xoa rắc.
Các lương y cho biết, chuyện dùng thần sa cho vào quả trứng gà làm bột đắp mặt theo "xì-tai" (style-phong cách-PV) của Dương Quý Phi hay Từ Hy Thái Hậu, không thấy được đề cập trong y văn. Chuyện dùng thần sa cho thằn lằn ăn để tạo nên cái gọi là biệt dược "thủ cung sa" đặng đánh đấu - kiểm tra trinh tiết của phụ nữ, càng chẳng thấy y văn, tài liệu nào đề cập.
Các lương y chỉ biết rằng, thần sa là vị thuốc cực độc (bảng B), người bệnh không được tự ý dùng: "Người ở thể hư hàn, ỉa chảy, tuyệt đối không dùng thần sa. Khi dùng quá liều hoặc dùng lâu ngày sẽ bị ngộ độc" - lương y Nguyễn Thái Bình (quận 12), lưu ý.
Trong quá trình thu thập thông tin về những mối hại của việc tự ý sử dụng thần sa trị bệnh, chúng tôi biết được câu chuyện hơn 1 năm trước. Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) tiếp nhận một bé trai được đưa đến cấp cứu trong tình trạng thất thần, mệt mỏi, bụng chướng, đi ngoài phân đỏ... và có dấu hiệu ngưng thở. Hỏi ra bác sĩ mới biết bé bị động kinh, đang điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Nhi Trung ương.
Trong quá trình điều trị, nghe nhiều người mách bảo, thần sa là thuốc an thần chống co giật rất tốt, nên bố mẹ bé đã tự ý cho con dùng thần sa mà không ý thức được sự nguy hại. Dùng được vài ngày thì bé rơi vào trạng thái nguy kịch. May mà tình trạng ngộ độc của bé chưa nặng nên sau 3 tuần điều trị bé được cho xuất viện.
Được biết hiện nay, nguồn thần sa -chu sa được bán tại Việt Nam đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Cần nói rõ rằng khi chúng tôi hỏi thăm chị Mỹ Dung, ông Tương và một số người khác đang quay cuồng với biệt dược thần sa rằng họ nắm được thông tin dùng thần sa làm đẹp, chữa bệnh này bệnh nọ từ đâu thì họ vô tư trả lời rằng qua đọc và nghiên cứu trên các trang mạng xã hội chuyên về lĩnh vực sức khỏe, làm đẹp.
Nhấp chuột vào một số trang như thế, chúng tôi tá hỏa trước vô số lời lẽ tán dương tác dụng chữa bệnh siêu hạng của không chỉ thần sa, mà của nhiều loại cỏ cây hoa lá, cùng các khoáng vật khác. Thứ nào cũng được gắn với chức năng diệt ung thư này, trừ ung thư nọ mà không nói về những chống chỉ định, tác dụng phụ hay cảnh báo