Chị Nghiêm Thị Mỹ Xuân, 34 tuổi, tốt nghiệp ngành Ngữ văn Anh, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP HCM, và là thạc sĩ Ngôn ngữ học ứng dụng, Đại học Curtin, Australia. Với kinh nghiệm dạy tiếng Anh nhiều năm, chị Xuân chia sẻ phương pháp luyện nghe hiệu quả.
Khi mới học hoặc bỏ ngoại ngữ quá lâu, một trong những khó khăn lớn nhất của người học là nghe-hiểu.
Đây là năm bước luyện nghe tôi đã khám phá ra trong quá trình tự học tiếng Anh lúc mới vào đại học. Thời đó, chương trình học tiếng Anh ở phổ thông chưa có các bài tập luyện nghe giống bây giờ, nên tôi và các bạn cùng lớp rất sợ học Listening. Sau này, khi dạy tiếng Anh cho nhân viên công sở, tôi chia sẻ phương pháp học này và thấy nó vẫn mang lại hiệu quả.
<!--[if IE 9]><![endif]--> <!--[if IE 9]><![endif]-->
Bước 1: Nghe lướt
Bạn nghe qua một lần toàn bộ bài, đừng bận tâm đến những từ chưa nghe được. Trong bước này, bạn cố gắng nắm được nội dung chính và trả lời được các câu hỏi:
- Có bao nhiêu nhân vật đang nói chuyện?
- Họ đang nói chuyện về chủ đề gì? (hỏi thăm sức khoẻ, chào hỏi xã giao, hỏi thông tin, than phiền về một dịch vụ, cần tư vấn, cho lời khuyên)
- Họ đang ở đâu? (các nhân vật đang nhận phòng ở khách sạn, đang đi lạc- hỏi đường, đi ăn, hay đang trên tàu)
- Mối quan hệ giữa họ như thế nào? (thầy giáo đang giảng bài, hàng xóm nói chuyện, bạn bè, đồng nghiệp trò chuyện, hay sếp và nhân viên đang trao đổi công việc)
Bước 2: Nghe từng câu
Bạn bấm dừng sau mỗi câu nhân vật nói, cố gắng nghe được mọi chữ. Nếu chưa nghe được, bạn hãy tua lại nhiều lần đến khi nghe và hiểu 100%. Trong trường hợp không thể thực hiện nhiệm vụ này, hãy tìm đến sự trợ giúp của transcript (bản ghi bằng chữ tất cả nội dung được nói). Cứ như vậy, bạn chậm rãi nghe từng câu đến khi hết bài.
Khi luyện nghe, bạn không cần nghe quá nhiều nội dung khác nhau, mà nên luyện một đoạn/bài nghe nhiều lần cho đến khi hiểu nhân vật nói gì. Từ trải nghiệm cá nhân, tôi thấy sau khoảng 5-7 lần, bạn sẽ nghe được.
Bước 3: Nghe từ đầu đến cuối
Lúc này, bạn có thấy những gì mình nghe được khác bước 1 (không nghe được 100% mà chỉ đoán nội dung chính)? Ở bước này, bạn đã nghe rõ và thực sự hiểu nhân vật nói gì. Nhưng việc luyện nghe của bạn chưa nên dừng lại, vì bạn còn cần học cách bắt chước những gì nhân vật nói.
Bước 4: Luyện nói từng câu
Hãy kiên nhẫn bật lại bài nghe lần nữa, bấm dừng ở từng câu và đọc theo họ. Bạn cần nhớ, phải học cả ngữ điệu và cảm nhận được tâm trạng của người nói (họ đang ngạc nhiên, vui mừng, giận dỗi, hay tò mò, lo lắng). Thao tác này giúp hoàn thiện kỹ năng nói của bạn, giúp bạn nói một cách tự tin và tự nhiên.
Bước 5: Nói cùng nhân vật
Bạn hãy mở transcript ra và đọc cùng lúc với người nói. Vài lần đầu, có thể bạn chưa làm được điều này, còn đọc vấp nhưng hãy cố gắng đến khi bắt kịp tốc độ với nhân vật. Kỹ năng "nói ngoại ngữ như gió" được hình thành từ những bài tập tại bước này.
Nghiêm Thị Mỹ Xuân